Bakker Top en de Bakkerswinkel

Al in 1600 zit er een bakker op de hoek Wittevrouwenstraat-Plompetorengracht. Nu is het bekend als de Bakkerswinkel.

In het pand op de hoek Wittevrouwenstraat Plompetorengracht is sinds 2002 de Bakkerswinkel gevestigd, nog steeds met het originele interieur. Het is een aanrader voor ontbijt en lunch of tussendoortje. In de avonduren is het adres restaurant voor een kaasfondue. Bij binnenkomst sta je meteen aan de toonbank (origineel uit 1862) voor de broden, taarten en jam. Met de trap naar beneden kom je in de lunchroom en het restaurant in de kelder. De kelder bestaat uit verschillende delen, allen oorspronkelijk gebouwd voor het kneden en bakken van broden.

Vernieuwd gevelbord naar origineel uit de achttiende eeuw

Er is nog veel ouds te ontdekken in dit unieke bakkerspand. Het bakkersbord aan de gevel is in 1990 grondig gereconstrueerd, het origineel was uit de achttiende eeuw! Het nieuwe bord heeft de originele kleuren en een mooie gekrulde kuif aan de bovenzijde. Het origineel was uit de tijd van bakker Van Schaick.

Cornelis van Schaick is gehuwd met de bakkersdochter Jacomina van Rheewijck, zij erfde het pand in de zeventiende eeuw. Bakkerszoon Van Schaick heeft veel later meer bakkerijen in zijn bezit en gebruikt dit adres waarschijnlijk als verkoopfiliaal van zijn brood en banket tot 1718. Coenraad Koningh begint in dat jaar op dit adres een eigen bakkerij en zijn familie verkoopt de bakkerij in 1772 aan Arnoldus den Berger. Eén van de bakkers heeft het bord op de gevel gemonteerd.

 

Wittevrouwenstraat 2 in 1907, net voor de verbouwing

 met een extra verdieping (HUA 74186)

De bakkerij is gefotografeerd in 1907. De aanleiding van de foto was een brand in de bakkerij van Gebrs. van den Bosch (Firma Wed. A. Hendriks) brood-beschuit-koek- en kleingoedbakkerij. Een agent bewaakt het pand tegen al te nieuwsgierige blikken. De bovenwoning moet volstaan voor de acht leden van de huishouding van bakker Gerrit Hendrikse. De huishouding bestaat naast het echtpaar uit twee jonge zonen, een pleegdochter, twee bakkersknechten, een bakkersleerling en een dienstmaagd.

De familie Hendriksen blijft het bedrijf op deze locatie tot 1899 uitoefenen. In 1840 zijn er twee knechten en twee dienstmeiden, en het gezin van Gerrit en zijn tweede vrouw Geertruida Hendrikse is dan uitgebreid met 6 zonen. De volgende generatie brengt het tot 12 leden in de huishouding, met de 7 kinderen zijn er 2 dienstbodes en een bakkersknecht.

Het winkelinterieur en de winkelpui is sinds 1862 onveranderd gebleven. Weduwe Hendrikse zette de bakkerij door na het overlijden van haar man in 1846. Haar oudste zoon Anthonie is 68 jaar als hij de bakkerij verkoopt. In 1899 neemt bakker Van den Bosch het bedrijf over. 

 

De bakkerij is een familiebedrijf van twee broers en een zuster Van den Bosch. Zij zijn geboren in Veenendaal en hebben het bakkersvak geleerd in de stad. De familie verbouwt het pand na de brand in 1908, er komt er een verdieping bij op en in de zijgevel extra raampartijen. De ovens worden verplaatst naar de kelders, in het achterhuis aan de Plompetorengracht ontstaat meer ruimte voor de bezorgfietsen en -wagens.

Wittevrouwenstraat 2 in 1991 (HUA 74189)

In 1919 koopt bakker Top uit Apeldoorn de zaak en begint er zijn winkel met brood en banket, zoals de speculaas. Op de gevel van de Plompetorengracht is een muurschildering aangebracht. Het is een reclame voor het oudste adres voor speculaas, al sinds 1711 op dit adres! Het jaar 1961 vindt bakker Top zeer geschikt om te adverteren met speculaas, en 250 jaar is dan een mooie periode. Vele oud leerlingen van de HBS De Munnik kennen de bakker, ook de medewerkers van verzekeraar Moira. Zij waardeerden de saucijzenbroodjes.

De periode bakkerij Top van 1919 tot 2002

Bakker Top heeft meer sporen achtergelaten in het kwartier. In de Ridderschapstraat wordt samen met twee vennoten de huisjes met de nummers 37 en 39 gekocht en gesloopt. In de nieuwbouw met een bovenwoning staan de bezorgwagens gestald. Ridderschapstraat 37-39 heeft nu o.a. bekendheid als 'de schuur van Frans'. Top werd een initiatiefrijke vennoot in het later opgerichte Backershuys, de coöperatieve vereniging voor ambachtelijke brood- en banketbakkers. Hij heeft de hand in het bedenken van de diverse ambachtelijke broodsoorten die in de tijd van de warme bakker “uitgevonden” zijn. Hij hield er de bijnaam ingenieur in de broodbouwkunde aan over.Het hoekpand op de Wittevrouwenstraat werd overgenomen door bakker B. Bakker.

Concurrerende bakkers waren er ook in het Ridderschapkwartier: banketbakker Sommer, later Gijzen op Wittevrouwenstraat 24 van circa 1882 tot 1902 en bakker Van der Steen aan de Wittevrouwenstraat 40 van circa 1865 tot 1950.

Transportfiets: tot in de jaren zestig een 

vertrouwd vervoermiddel voor de bezorger

De Bakkerswinkel heeft in het pand Wittevrouwenstraat 4 een werkadres. Aan de achterzijde van Wittevrouwenstraat 4, een pand met een art nouveau gevel, kijk je uit op het oude straatje met vroegere poort naar de gracht en naar Wittevrouwenstraat 10 en het pand Plompetorengracht 1-3. De oude kelder onder het hoekpand Wittevrouwenstraat 2 loopt door tot in de kluizen onder de straat. Vroeger werd er onder hoge temperaturen gebakken, je kunt er nu de high tea laten reserveren. Het is een mooie gelegenheid om dit historische pand te bezoeken en te bewonderen.

 

Muurreclame sinds de zomer van 2023, geschilderd door Jos Peeters

.